Trong bối cảnh thị trường lao động đầy biến động, tình trạng Lay-off đang trở thành một thực tế phổ biến. Không chỉ ở Việt Nam, mà tình trạng này còn phổ biến trên cả thế giới. Vậy, nguyên nhân từ đâu dẫn đến tình trạng Lay-off lại khốc liệt như hiện nay, và mỗi chúng ta nên chuẩn bị tinh thần như thế nào khi đối diện với tình trạng Lay-off. Hãy cùng viecTOP phân tích trong bài viết "Nên Chuẩn Bị Tâm Lý Như Thế Nào Khi Rơi Vào Tình Trạng Lay-Off?" để có thể tận dụng nó để phát triển sự nghiệp trong tương lai. 

I. Hiểu rõ Lay-off trong bối cảnh hiện nay

1. Lay-off là gì?

Lay-off (sa thải hàng loạt) là một thuật ngữ được sử dụng trong lĩnh vực tài chính và quản lý nhân sự để chỉ một tình trạng khi một công ty hoặc tổ chức giảm bớt số lượng nhân viên hoặc chấm dứt hợp đồng làm việc của họ trong một khoảng thời gian cụ thể. Khi một người bị sa thải trong tình trạng layoff, điều này thường không phụ thuộc vào sự thất bại cá nhân hoặc lý do nào đó liên quan đến năng lực làm việc của họ.

Layoff thường xảy ra do những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của người lao động, chẳng hạn như:

- Thay đổi trong tình hình kinh doanh của công ty, ví dụ như suy thoái kinh tế hoặc giảm doanh số bán hàng

- Cải tổ tổ chức hoặc tái cấu trúc doanh nghiệp, dẫn đến sự điều chỉnh trong việc làm

- Sự thay đổi trong thị trường hoặc công nghệ, làm cho một số công việc trở nên không cần thiết hoặc thụ động

- Thời kỳ tạm ngừng hoạt động của công ty.

2. Các Nguyên nhân gây ra tình trạng Lay-off

Tình trạng Lay-off có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, thường phản ánh tình hình kinh doanh, tài chính, và chiến lược của công ty. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gây ra tình trạng Lay-off:

- Suy thoái kinh tế: Khi nền kinh tế gặp khó khăn, doanh nghiệp thường phải giảm nguồn nhân lực để tiết kiệm chi phí và duy trì sự tồn tại. Sự suy thoái kinh tế có thể dẫn đến giảm doanh số bán hàng, giảm lợi nhuận, và áp lực tài chính đối với các công ty

- Cải tổ công ty: Một công ty có thể quyết định thực hiện cải tổ tổ chức hoặc tái cấu trúc để thích nghi với môi trường kinh doanh mới. Điều này có thể dẫn đến việc loại bỏ các vị trí công việc không còn phù hợp với chiến lược mới

- Công nghệ và tự động hóa: Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và tự động hóa có thể làm cho một số công việc trở nên không cần thiết hoặc dễ dàng thay thế bằng máy móc hoặc phần mềm. Điều này có thể dẫn đến giảm số lượng nhân viên cần thiết

- Tái cấu trúc ngành công nghiệp: Một số ngành công nghiệp có thể trải qua sự thay đổi cấu trúc, ví dụ như sự di chuyển từ sản xuất truyền thống sang sản xuất công nghệ cao hoặc dịch vụ. Điều này có thể làm thay đổi nhu cầu về nhân sự và gây ra sự cắt giảm

- Sự cố tài chính: Các vấn đề tài chính nội bộ, chẳng hạn như mất tiền bạc do thất thoát hoặc lạm dụng, có thể khiến một công ty phải giảm bớt nhân sự để ứng phó với khó khăn tài chính

- Cạnh tranh và thị trường: Sự cạnh tranh khốc liệt hoặc thay đổi trong nguồn cung cấp và yêu cầu trên thị trường cũng có thể làm cho các công ty phải điều chỉnh quy mô nhân sự.

3. Tại sao tình trạng này lại phổ biến trong giai đoạn hiện nay?

Tình trạng Lay-off đang cực kỳ phổ biến trong giai đoạn hiện nay chủ yếu bởi các nguyên nhân sau: 

- Suy thoái kinh tế toàn cầu sau COVID-19: Đại dịch COVID-19 đã gây ra suy thoái kinh tế trên khắp thế giới. Lockdowns, giới hạn vận chuyển và giãn cách xã hội đã làm giảm nhu cầu tiêu dùng, tạo ra sự không chắc chắn trong kinh doanh và dẫn đến thất nghiệp hàng loạt trong nhiều ngành công nghiệp

- Tài chính và áp lực: Doanh nghiệp đã phải đối mặt với áp lực tài chính do giảm doanh số bán hàng và lợi nhuận, cùng với tăng chi phí liên quan đến biện pháp phòng dịch COVID-19. Điều này đã thúc đẩy nhiều công ty phải giảm bớt chi phí bằng cách sa thải nhân viên

- Thay đổi trong nhu cầu và hành vi tiêu dùng: Dịch COVID-19 đã thay đổi cách con người tiêu dùng và công ty hoạt động. Các ngành như du lịch, nhà hàng, và giải trí đã chịu ảnh hưởng nặng nề khi người tiêu dùng giảm tiêu dùng trong thời gian dịch

Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân được đưa ra để giải thích cho tình trạng này đó là tình hình chiến tranh tại Nga – Ukraina, sự biến đổi của giá dầu, thị trường chứng khoán có nguy cơ sụp đổ, chính sách đóng cửa của Trung Quốc,...

II. Thị trường lao động việc làm năm 2023

1. Thị trường lao động năm 2023 tại Việt Nam

Theo Tổng Cục Thống Kê, thị trường lao động việc làm quý II năm 2023 không duy trì được đà phục hồi và khởi sắc như trong các quý đầu năm 2022. Số người thiếu việc làm trong độ tuổi lao động quý II năm 2023 khoảng 940,7 nghìn người, tăng 54,9 nghìn người so với quý trước và tăng 58,9 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi quý này là 2,06%, tăng 0,12 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,10 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.

Tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị quý II/2023 là 1,66% thấp hơn so với khu vực nông thôn (2,31%). So với quý trước và cùng kỳ năm trước, tỷ lệ thiếu việc làm ở khu vực nông thôn giảm 0,03 điểm phần trăm và giảm 0,01 điểm phần trăm, trong khi đó khu vực thành thị tăng 0,35 điểm phần trăm và tăng 0,29 điểm phần trăm.

 

Số người và tỷ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi lao động theo quý, giai đoạn 2020-2023 (Nguồn: Tổng Cục Thống Kê)

2. Thị trường lao động năm 2023 trên thế giới 

Theo báo cáo Giám sát việc làm trên thế giới tháng 5/2023, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) nhận định các cú sốc và rủi ro toàn cầu đang kìm hãm sự phục hồi của thị trường lao động, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tại các nước đang phát triển, việc ứng phó với nhiều cuộc khủng hoảng hiện nay (hay còn gọi là “đa khủng hoảng”) bị hạn chế bởi sự kết hợp giữa lạm phát cao và lãi suất cao, cùng với khó khăn về nợ ngày càng tăng. Triển vọng của thị trường lao động toàn cầu vẫn còn rất bấp bênh. 

3. Thống kê số lượng người bị sa thải trong các lĩnh vực khác nhau

Nhiều ông lớn buộc phải sa thải nhân viên hàng loạt, đứng bên bờ vực phá sản vì phải đối mặt với mức lạm phát quá cao. Theo dữ liệu từ Layoffs.fyi, chỉ trong vài tuần đầu năm 2023, đã có hơn 75.000 nhân viên làm lĩnh vực công nghệ trên toàn cầu bị sa thải. Trong đó:

- Twitter sa thải gần 50% nhân sự toàn cầu, khoảng 3.700 nhân viên

- Meta sa thải 13% nhân sự với số lượng là 11.000

- Snapchat đã sai thải 1.300 nhân sự, tương ứng với tỷ lệ 20% nhân sự của công ty này

- Microsoft sa thải gần 1.000 nhân viên vào tháng 10 vừa qua

- Lyft cắt giảm 13% nhân sự, khoảng 700 nhân viên

- Netflix đã có tình trạng sa thải tổng 450 nhân viên qua 2 đợt cắt giảm tháng 5 và tháng 6 vừa qua

- Amazon đã sa thải lên đến hơn 10.000 người, chiếm khoảng 3% nhân sự toàn cầu

- Sea – công ty mẹ của Shopee, SeaMoney và Garena cắt giảm khoảng 7.000 vị trí, tương đương 10% nhân sự trong 6 tháng năm 2022 vừa qua.

Đăng ký tài khoản ứng viên để tạo CV và tham gia ứng tuyển với hàng ngàn cơ hội việc làm cùng ViecTop - Top việc làm Sales Marketing

>>> https://viectop.com.vn/register

III. Nên chuẩn bị tâm lý như thế nào khi rơi vào tình trạng Lay-off

1. Đảm bảo quyền lợi của bản thân

- Tìm hiểu về quyền lợi của bạn sau khi bị Lay-off, bao gồm trợ cấp thôi việc, trợ cấp thất nghiệp, bảo hiểm y tế, và bất kỳ phúc lợi nào bạn có

- Liên hệ với phòng nhân sự hoặc bộ phận tài chính của công ty để hiểu rõ về quy trình và giấy tờ cần thiết để đảm bảo quyền lợi của bản thân.

2. Chăm sóc sức khỏe tinh thần

Giai đoạn sau Lay-off đặt ra nhiều thách thức cho bản thân, và việc giữ cho tâm trí và tinh thần ổn định là yếu tố quyết định sự thành công trong việc tái khởi đầu. Khi mất việc làm, tâm lý chúng ta thường cảm thấy thất vọng và cảm giác không chắc chắn sẽ xuất hiện. Cảm giác này hoàn toàn tự nhiên và bạn không nên xem mình là yếu đuối. Một tâm trạng không ổn định có thể dẫn đến lo âu, căng thẳng, và thậm chí là trầm cảm. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày và khả năng tìm kiếm công việc mới.

Để duy trì tinh thần tích cực và không để tâm trạng đi xuống sau khi trải qua tình trạng Lay-off, bạn có thể làm những hoạt động như Thiền hoặc Tập Yoga, bởi đây là các hoạt động tập trung vào tâm trí và cơ thể, giúp giảm căng thẳng và tăng cường sự thư giãn. Chúng có thể giúp bạn duy trì tâm trạng tích cực và tạo cơ hội để tự cảm nhận và phục hồi. Tiếp theo, bạn có thể Tạo ra các dự án cá nhân hoặc thiết lập mục tiêu mới để tập trung và định hướng cuộc sống. Cảm giác có mục tiêu và định hướng sẽ giúp bạn cảm thấy tích cực và động viên.

3. Phát triển kỹ năng và học hỏi

Phát triển kỹ năng và học hỏi là một phần quan trọng trong việc duy trì tinh thần lạc quan và tạo cơ hội mới sau khi trải qua tình trạng Lay-off. Giai đoạn này có thể được coi là thời gian tận dụng để nâng cao kiến thức và kỹ năng cá nhân. Bằng cách đầu tư thời gian và nỗ lực vào việc học hỏi và phát triển bản thân, bạn có thể:

- Tích lũy kiến thức mới: Khám phá lĩnh vực mới, nắm bắt xu hướng mới, và cập nhật thông tin để cải thiện khả năng thích ứng với môi trường thay đổi. Việc cải thiện ngoại ngữ hoặc học thêm ngôn ngữ mới cũng là việc làm giúp bạn có thêm nhiều cơ hội khi quay trở lại thị trường lao động

- Nâng cao kỹ năng hiện có: Tập trung vào việc hoàn thiện và phát triển kỹ năng hiện có của bạn. Điều này có thể bao gồm việc thực hành và làm việc với các chuyên gia trong lĩnh vực của bạn

- Tìm kiếm cơ hội mới: Nắm bắt cơ hội học hỏi và phát triển để tìm kiếm việc làm mới hoặc bắt đầu một sự nghiệp khác. Điều này có thể giúp bạn mở rộng lĩnh vực nghề nghiệp và tạo cơ hội mới trong tương lai

- Tự tạo ra giá trị: Phát triển kỹ năng mới có thể giúp bạn tự tạo ra giá trị cho bản thân và trở thành một ứng viên hấp dẫn hơn trên thị trường lao động.

Việc phát triển kỹ năng và học hỏi không chỉ mang lại lợi ích cho sự nghiệp của bạn mà còn giúp tạo ra một tâm trạng tích cực trong việc tái khởi đầu sau tình trạng Lay-off. Nó cung cấp cơ hội để bạn tập trung vào những khía cạnh tích cực của cuộc sống và xem xét tương lai với niềm tin.

Định hướng nghề nghiệp trong tương lai

4. Liên tục phát triển các mối quan hệ

Liên tục phát triển các mối quan hệ xã hội là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì tinh thần lạc quan và tạo cơ hội sau khi trải qua tình trạng Lay-off. Các mối quan hệ xã hội không chỉ cung cấp sự hỗ trợ tinh thần mà còn có thể mở ra cơ hội mới trong sự nghiệp và cuộc sống.

Bạn có thể mở rộng mối quan hệ của mình bằng cách tham gia vào các hoạt động cộng đồng, tổ chức từ thiện, hoặc các sự kiện xã hội. Điều này giúp bạn gặp gỡ và tạo mối quan hệ mới với những người có cùng sở thích hoặc mục tiêu. Ngoài ra, tham gia vào các hội thảo, sự kiện ngành nghề, hoặc các nhóm chuyên môn cũng là đề xuất có ý nghĩa, bởi đây có thể là cơ hội để gặp gỡ và kết nối với những người trong lĩnh vực bạn quan tâm.

5. Quản lý chi tiêu

Việc quản lý chi tiêu thông minh và tối ưu hóa tài chính sau khi trải qua tình trạng Lay-off là việc làm hết sức quan trọng, nó không chỉ giúp bạn duy trì sự ổn định tài chính mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tinh thần lạc quan và tạo cơ hội mới. Bằng cách thiết lập một ngân sách rõ ràng, ưu tiên chi tiêu, và tìm kiếm cách tiết kiệm tiền, bạn có thể tạo ra sự an tâm trong cuộc sống hàng ngày và tập trung vào việc phát triển bản thân và tương lai của mình. Hãy xem việc quản lý chi tiêu là một công cụ mạnh mẽ để vượt qua khó khăn và định hình lại cuộc đời của bạn một cách tích cực.

IV. Kết luận 

Mặc dù việc trải qua tình trạng Lay-off có thể là một thách thức đối với sự nghiệp của mỗi người, nhưng đừng bao giờ đánh giá thấp năng lực và giá trị của bạn. Thực tế, Lay-off cũng có thể được coi là một cơ hội mới để bạn khám phá những hướng đi mới trên con đường sự nghiệp của mình. Trong giai đoạn này, hãy cố gắng chăm sóc cả sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn một cách tỉnh táo, bổ sung thêm các kỹ năng cần thiết trước khi quay lại thị trường lao động. Đây là khoảng thời gian để bạn đánh giá lại tình hình hiện tại, thiết lập những mục tiêu cho tương lai và sẵn sàng cho các bước tiếp theo trong cuộc hành trình sự nghiệp của mình!

Xem thêm
>> Sinh Viên Mới Ra Trường Nên Chuẩn Bị Chiến Lược Tìm Việc Như Thế Nào?

>> Agency và In-house: Đâu là lựa chọn nghề nghiệp cho Marketer?